Nowy fundusz innowacji w Unii Europejskiej
Instytucje europejskie postanowiły utworzyć nowy fundusz innowacji na okres po 2020 r., który będzie finansowany z unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji. Przed konsultacjami publicznymi ponad 250 ekspertów branżowych wyraziło swoje zdanie na temat tego, jak fundusz ten mógłby wspierać innowacyjne rozwiązania w zakresie niskoemisyjnych źródeł energii.
Wniosek ustawodawczy w sprawie zmiany unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji (ETS UE) proponuje utworzenie nowego funduszu innowacji w celu wspierania projektów demonstracyjnych z dziedziny energii odnawialnej, wychwytywania i składowania dwutlenku węgla oraz niskoemisyjnych innowacji w energochłonnych sektorach przemysłu. Kluczowym wyzwaniem będzie zapewnienie skutecznego wykorzystania dostępnych środków, które wedle oczekiwań będą wynosić łącznie kilka miliardów euro, oraz zaspokojenie konkretnych potrzeb rynku.
W związku z tym w pierwszej połowie 2017 r. Komisja Europejska przeprowadziła konsultacje z szeregiem ekspertów z energochłonnych gałęzi przemysłu oraz sektorów energetycznego i finansowego. Celem było zebranie opinii na temat projektu proponowanego funduszu innowacji, w tym kwalifikowalnych technologii i warunków finansowania. Wyniki przedstawiono w sprawozdaniu podsumowującym, które opublikowano przed nadchodzącymi konsultacjami publicznymi w sprawie funduszu.
W sprawozdaniu przedstawiono główne wnioski z konsultacji eksperckich: po pierwsze, istnieje bardzo wiele wysoce innowacyjnych technologii lub rozwiązań niskoemisyjnych, które można zaprezentować w nadchodzącej dekadzie. Zaliczają się do nich przełomowe technologie, a także nowe modele biznesowe. Eksperci zalecają, aby traktować priorytetowo inwestycje w rozwiązania mające znaczny potencjał pod względem obniżenia emisyjności.
Po drugie, z wcześniejszych doświadczeń jasno wynika, że rynki, technologie i inwestycje bardzo szybko się zmieniają i ewoluują. W ramach funduszu innowacji powinno się zwracać szczególną uwagę na definicję kwalifikowalnych technologii, a także umożliwiać konkurencję, przy jednoczesnym zapewnieniu porównywalności i solidności.
Po trzecie, wszystkie zainteresowane strony zgadzają się co do tego, że współpraca międzysektorowa może odblokować nowe łańcuchy wartości i korzyści ekonomiczne dla przedsiębiorstw, zwłaszcza w odniesieniu do infrastruktury wychwytywania i składowania dwutlenku węgla (CCS), wodoru, magazynowania energii oraz integracji źródeł energii odnawialnych.
W czwartym głównym wniosku podkreślono, że wsparcie finansowe powinno być powiązane z profilem ryzyka projektu. Ponieważ sytuacja inwestycyjna jest niejednorodna i dynamiczna, ważną cechą funduszu innowacji powinna być elastyczność. Ponadto, eksperci uzgodnili, że terminy wsparcia udzielanego przez fundusz powinny być dostosowane do potrzeb finansowych w miarę postępów każdego projektu, a wypłaty uzależnione od etapu projektu. Pozwoliłoby to przekierować finansowanie z projektów osiągających słabsze wyniki do bardziej udanych przedsięwzięć.
Wielu ekspertów wyraziło opinię, że fundusz innowacyjny powinien stanowić „punkt kompleksowej obsługi”, aby zapewnić komplementarność między tym a innymi unijnymi i krajowymi instrumentami finansowymi na rzecz innowacji niskoemisyjnych.
W załączeniu: sprawozdanie z konsultacji eksperckich.